อโรคยา ปรมา ลาภา

 พระพุทธภาษิตที่กล่าวว่า  “อโรคยา ปรมา ลาภา”  ความไม่มีโรค เป็นลาภอย่างยิ่ง  เป็นความจริง 
ยิ่งกว่าความจริงใด ๆ สุขภาพเป็นปัจจัยพื้นฐานแห่งชีวิตและความสำเร็จ จึงเป็นยอดปรารถนาของมนุษย์ทุกคน 
ดังคำอวยพรในแทบทุกโอกาสที่ผู้อวยพรกล่าวให้ผู้ถูกอวยพรให้มีความสุข อายุมั่นขวัญยืน สุขภาพแข็งแรง 
หรือคำอวยพรจากพระที่ว่า  “อายุ วรรณะ  สุขะ  พละ” ล้วนแล้วแต่เกี่ยวข้องกับการมีสุขภาพดีทั้งสิ้น ขณะเดียวกัน ก็ยังมีผู้คนอีกจำนวนมากที่มิได้ใส่ใจสุขภาพของตนเอง มัวแต่วุ่นวายกับงานอาชีพและเสพสุขใน 
รสชาติอาหารรื่นรมย์ในสถานบันเทิง ใช้ชีวิตอย่างประมาทมัวเมาจนเกิดปัญหาการเจ็บป่วย แท้จริงแล้ว สุขภาพ 
เป็นสิ่งที่ทุกคนสามารถดูแลกันเองได้ง่าย ๆ เพียงแต่ให้ความสนใจและลงมือปฏิบัติในชีวิตประจำวัน เพราะธรรมชาติ 
ของร่างกายได้ผ่านกระบวนการวิวัฒนาการมานานนับล้าน ๆ ปี จึงกลายเป็นระบบชีวิตที่สามารถปรับตัวและ 
ดูแลตัวเองได้อย่างสมบูรณ์และมหัศจรรย์ยิ่ง หน้าที่ของเรา คือ พยายามพยุงและส่งเสริมให้ระบบของร่างกาย 
ทำงานเป็นปกติ และสอดประสานกับธรรมชาติตามวงจรนาฬิกาชีวิต (BIOLOGICVAL  CLOCK) การเจ็บป่วย
มิใช่ว่าเกิดจากการรับเชื้อโรคหรือสิ่งก่อโรคจากภายนอกเพียงด้านเดียวเท่านั้น แต่ยังขึ้นอยู่กับความแข็งแรงของ 
ร่างกาย เมื่อพิจารณาถึงปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ จะเห็นได้ว่าพวกเราทุกคนมีส่วนสำคัญในการดูแลสุขภาพ 
ของตนเองตามหลัก “อคตาหิ  อตตาโน นาโถ”  ด้วยหลัก 10 อ. 

อ.1  อาหาร   คือ สิ่งที่มนุษย์กินดื่มเข้าไปแล้ว มีผลต่อร่างกาย ได้แก่ ให้พลังงานแก่ร่างกาย 
สร้างซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอของร่างกายและรักษาสมดุลปรับสภาพร่างกายให้อยู่ในสภาพปกติ ดังนั้นหลักการ 
บริโภคที่ดีนั้น ต้องบริโภคอาหารที่ปราศจากสารพิษเจือปน บริโภคหลากหลายเพียงพอ อิ่ม คือ บริโภคให้ครบ 
5 หมู่ ตามหลักโภชนาการ ดื่มน้ำสะอาดอย่างน้อยวันละ 8 แก้ว ควรละเว้นเครื่องดองของเมา และช่วงเวลา 
07.00 – 09.00 น. เป็นช่วงเวลาของกระเพาะอาหาร กระเพาะอาหารจะทำงาน ถ้ากินอาหารเช้าในช่วงเวลานี้ 
ทุกวัน กระเพาะอาหารจะแข็งแรง ถ้าปล่อยให้กระเพาะอาหารอ่อนแอ จะส่งผลให้เป็นคนตัดสินใจช้า ขี้กังวล 
ขาไม่ค่อยมีแรง ปวดเข่า หน้าแก่เร็วกว่าวัย 

อ.2  อากาศ  ควรอยู่ในที่ที่มีอากาศบริสุทธิ์  ถ่ายเทสะดวก ร่มรื่น หลีกเลี่ยงจากฝุ่นละออง 
ควันพิษต่าง ๆ เพราะอากาศ คือ ลมหายใจที่ร่างกายต้องสูดเอาออกซิเจนไปเลี้ยงร่างกายและคายเอาคาร์บอนไดออกไซด์ 
ออกมา และช่วงเวลา 03.00 - 05.00 น. เป็นช่วงเวลาของปอด จึงควรตื่นนอน ลุกขึ้นเพื่อสูดอากาศบริสุทธิ์ 
และรับแสงแดดในยามเช้า ผู้ที่ตื่นนอนในช่วงนี้เป็นประจำปอดจะแข็งแรง ผิวพรรณดี 

อ.3  ออกกำลังกาย  การออกกำลังกายช่วยให้ร่างกายหลั่งฮอร์โมนเอ็นดอร์ฟิน (สารสุข) ที่ให้ 
ร่างกายกระปรี้กระเปร่า จิตใจสงบ เสริมสร้างภูมิคุ้มกันโรค ที่ผลดีต่อสุขภาพ การออกกำลังกายควรออกกำลังกาย 
กลางแจ้ง ได้รับแสงอาทิตย์ในช่วงเช้าถึง 10 โมงเช้า และอีกช่วงหนึ่งก็คือ ช่วงบ่าย 4 โมง จนถึง 2 โมงเย็น 
ซึ่งแสงอาทิตย์ช่วงนี้จะให้ประโยชน์มากที่สุด ได้รับวิตามิน D และวิตามิน A

อ.4  อุจจาระ คือ กากอาหารที่ถูกถ่ายทิ้ง มีประมาณ 100 กรัมต่อวัน แต่ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับปริมาณ
และชนิดของอาหารด้วย อาหารที่มีเส้นใยมาก จะทำให้อุจจาระมาก การขับถ่ายอุจจาระเป็นกลไกหนึ่งที่เกิดขึ้น 
เมื่อการรับประทานอาหารเข้าไป ก็ย่อมขับถ่ายกากอาหารที่เหลือใช้หรือที่ร่างกายไม่ต้องการ เวลา 05.00-07.00 น. 
เป็นช่วงเวลาของลำไส้ใหญ่ ควรขับถ่ายอุจจาระทำให้เป็นนิสัยทุกเช้า ถ้าไม่ถ่ายให้ใช้วิธีกดจุดที่ตำแหน่ง 2 ข้างของจมูก 
ถ้ายังไม่ถ่ายให้ดื่มน้ำอุ่น 2 แก้ว ถ้ายังไม่ถ่ายให้ดื่มน้ำผึ้งผสมมะนาว โดยใช้น้ำ 1 แก้ว และน้ำผึ้ง 1 ช้อนโต๊ะ +
น้ำมะนาว 4-5 ลูก  ดื่มจนกว่าจะถ่าย และให้บริหารร่างกายโดยยืนตรง หายใจเข้าแล้วก้มลง พร้อมทั้งหายใจออก 
เอามือท้าวเข่า แขม่วท้อง จนเหมือนว่าหน้าท้องไปติดสันหลัง

อ.5  อารมณ์  หมายถึง การฝึกฝน บ่มเพาะให้มีจิตใจและอารมณ์ที่ดี รวมทั้งรู้จักคลายเครียด 
ลดความวิตกกังวล ความทุกข์ใจ ตรอมใจ ซึ่งจะมีผลดีต่อสุขภาพจิต สุขภาพกาย ตามคำโบราณที่ว่า 
“จิตเป็นนาย กายเป็นบ่าว”  เพราะฉะนั้นใครอารมณ์ร้าย อารมณ์เสีย ยิ้มไม่เป็น เกลียดโกรธบ่อย ๆ อาดรีนาลีน 
หลั่งภูมิต้านทานลดลง อายุสั้น “ส่วนใครอารมณ์ดี แจ่มใส ทำสมาธิได้ มีความสุข   ฮอร์โมนโกรธหลั่ง 
(GROWTH  HORMONE)  ฮอร์โมนเอนดอร์ฟีนหลั่ง ภูมิต้านทานดี  อายุก็จะยืน”  ดังนั้นควรฝึกมองโลกในแง่บวก
ให้กำลังใจตนเองและผู้อื่น ฝึกเป็นคนไม่เห็นแก่ตัว ลดความรู้สึก  “ตัวกู ของกู” 

อ.6  อนามัย หมายถึง การรักษาความสะอาดของร่างกายและเสื้อผ้า การดื่มน้ำสะอาด การกิน 
อาหารที่ถูกสุขลักษณะ การล้างมือทุกครั้งก่อนการกินอาหารและใช้ช้อนกลาง ตลอดรวมถึงการจัดสภาพที่อยู่อาศัย 
และสิ่งแวดล้อมให้สะอาดปลอดภัย หลีกเลี่ยงจากมลพิษ การมีสุขาภิบาลที่ดี (ส้วมสะอาด น้ำสะอาด อาหารสะอาด 
ไม่มีของตกค้าง) บริเวณที่อยู่อาศัยควรปลูกต้นไม้ให้เขียวขจี ร่มรื่น 

อ.7  เอนกาย คือ การรู้จักพักจัดสมดุลการทำงาน  การเปลี่ยนอิริยาบถในแต่ละวัน และการพักผ่อน 
การพักผ่อนที่ดีที่สุดก็คือ การนอน  การนอนของคนเรานอกจากจะเป็นการพักผ่อนของร่างกายแล้ว ยังช่วยให้ 
สมองจดจำได้ดีขึ้นด้วย ผู้รู้ได้กล่าวไว้ว่า  “การนอน 1 ชั่วโมง ก่อนเที่ยงคืน ทำให้เราพักผ่อนมากกว่าการนอนหลับ 
2 ชั่วโมง ภายหลังจากเที่ยงคืนไปแล้ว” 

อ.8  อดิเรก คือ การสร้างสรรค์งานในยามว่าง เพื่อเพิ่มคุณค่าทางปัญญา เกื้อกูลสังคม ทำให้รู้สึกว่า 
ตนเองมีคุณค่า จะทำให้มีชีวิตชีวา ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ ปลูกต้นไม้ สร้างสรรค์งานฝีมือจะทำให้จิตใจผ่องใส 

อ.9 อบายมุข  เป็นช่องทางของความเสื่อม ทางแห่งความพินาศ เหตุย่อยยับ ทั้งทางร่างกายและจิตใจ 
ซึ่งอบายมุขต่าง ๆ ประกอบไปด้วยติดสุราและของมึนเมา เที่ยวกลางคืน ชอบเที่ยวดูการละเล่น ติดการพนัน 
คบคนชั่ว  เกียจคร้านการงาน  อบายมุขเหล่านี้พึงเลี่ยงโดยเด็ดขาด แล้วจะทำให้ท่านมีสุขภาพกาย สุขภาพใจสมบูรณ์ 
ปราศจากโรคภัยทั้งปวง 

อ.10 อนาคต  ความสุขที่แท้จริง คือ การมีชีวิตอยู่อย่างพอเพียง  การใช้ชีวิตอย่างพอเพียง 
สามารถเป็นหลักในการปฏิบัติตน ในการดำรงชีวิตให้เกิดความสุขที่แท้จริงได้ 
แท้จริงแล้ว  สุขภาพเป็นสิ่งที่ทุกคนสามารถดูแลกันเองได้ง่าย ๆ และไม่ต้องเสียเงินมาก 
เพียงแต่ให้ความสนใจและลงมือปฏิบัติหลัก 10 อ. ตามที่กล่าวมาแล้ว  อาจทำให้ท่านสุขกาย  สบายใจ 
ตามพุทธศาสนาที่ว่า  “อโรคยา  ปรมา  ลาภา”