10 แนวทางสร้างสุขภาพ

10 แนวทางสร้างสุขภาพ คืออะไร

             10 แนวทางสร้างสุขภาพ  คือ  การนำแนวทางสุขบัญญัติแห่งชาติ ซึ่งมี 10 ประการ
มาใช้ปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอจนเป็นสุขนิสัย เพื่อให้มีสุขภาพดี ประกอบด้วย

1.     ดูแลรักษาร่างกายและของใช้ให้สะอาด

2.     รักษาฟันให้แข็งแรงและแปรงฟันทุกวันอย่างถูกต้อง

3.     ล้างมือให้สะอาดก่อนกินอาหารและหลังการขับถ่าย

4.      กินอาหารสุก สะอาด ปราศจากสารอันตราย และหลีกเลี่ยงอาหารรสจัด สีฉุดฉาด

5.      งดบุหรี่ สุรา สารเสพติด การพนัน และการสำส่อนทางเพศ

6.      สร้างความสัมพันธ์ในครอบครัวให้อบอุ่น

7.    ป้องกันอุบัติภัยด้วยการไม่ประมาท

8.     ออกกำลังกายสม่ำเสมอและตรวจสุขภาพประจำปี

9.     ทำจิตใจให้ร่าเริงแจ่มใสอยู่เสมอ

10. มีสำนึกต่อส่วนรวม ร่วมสร้างสรรค์สังคม

สุขบัญญัติแห่งชาติข้อที่  1  ดูแลรักษาร่างกายและของใช้ให้สะอาด

ทำไมต้องปฏิบัติ

                   การดูแลรักษาร่างกายให้สะอาด เป็นสิ่งจำเป็นเบื้องต้นที่ทุกคนต้องทำ ถึงแม้ว่าโรคภัยไข้เจ็บเนื่องมาจากความสกปรก จะไม่มีอันตรายถึงชีวิต แต่จะลุกลามเป็นโรคเรื้อรัง ทำให้เสียสุขภาพ เสียเงิน เสียเวลาในการรักษาพยาบาล

                   การเสริมสร้างและปลูกฝังการรักษาความสะอาดร่างกายและของใช้ให้กับบุตรหลานตั้งแต่เยาว์วัย เป็นการปลูกฝังสุขนิสัยที่ดี ที่สำคัญผู้ใหญ่ต้องทำเป็นแบบอย่างในการรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบแก่บุตรหลานในครอบครัวด้วย

ข้อปฏิบัติ

1.     อาบน้ำให้สะอาดทุกวัน อย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง

2.     สระผม อย่างน้อยสัปดาห์ละ 2 ครั้ง

3.     ตัดเล็บมือ เล็บเท้า ให้สั้นอยู่เสมอ

4.      ถ่ายอุจจาระเป็นเวลาทุกวัน

5.      ใส่เสื้อผ้าที่สะอาด ไม่อับชื้น และเหมาะสมกับสภาพอากาศ

6.      จัดเก็บของใช้ให้เป็นระเบียบ

ประโยชน์ของการปฏิบัติ

1.     เป็นการป้องกันโรค

2.     ปลูกฝังระเบียบในตนเอง และสมาชิกในครอบครัว

3.     เสริมบุคลิกภาพและเป็นที่ยอมรับในสังคม

สุขบัญญัติแห่งชาติข้อที่  2  รักษาฟันให้แข็งแรงและแปรงฟันทุกวันอย่างถูกต้อง

ทำไมต้องปฏิบัติ

                   ฟันมีหน้าที่ในการบดเคี้ยวอาหาร และช่วยในการออกเสียง นอกจากนี้ ยังช่วยเสริมใบหน้าให้สวยงามและเสริมบุคลิกภาพ สุขภาพในช่องปาก จึงเป็นเรื่องสำคัญและจำเป็นต้องได้รับการดูแลรักษาอย่างถูกต้องสม่ำเสมอ เพื่อถนอมฟันให้อยู่ในสภาพที่ดี และใช้งานได้ตลอดไป

                   ปัจจุบันพบว่าคนส่วนใหญ่ ยังขาดการดูแลรักษาฟันให้สะอาด จึงเป็นสาเหตุสำคัญทำให้เป็นโรคฟันผุและโรคเหงือก

ข้อปฏิบัติ

1.  แปรงฟันให้สะอาดอย่างทั่วถึง ทุกซี่ทุกด้านนาน 2 นาทีขึ้นไป อย่างน้อย วันละ 2 ครั้ง เข้าและก่อนเข้านอนและแปรงลิ้นทุกครั้งหลังการแปรงฟัน

2.     เลือกใช้ยาสีฟันผสมฟลูออไรด์

3.     กินอาหารที่มีแร่ธาตุ และวิตามินซึ่งมีประโยชน์ต่อฟัน หลักเลี่ยงการกินลูกอม ทอฟฟี่ หรือขนมหวานเหนียว

5.      ตรวจสุขภาพในช่องปากด้วยตนเองอย่างสม่ำเสมอ และไปพบทันตบุคลากรอย่างน้อย ปีละ 1 ครั้ง

6.     ใช้ฟันให้ให้ถูกหน้าที่

ประโยชน์ของการปฏิบัติ

1.     ป้องกันโรคฟันและโรคเหงือก

2.  ป้องกันโรคอื่นๆ เช่น โรคกระเพาอักเสบและโรคลำไส้อักเสบ ซึ่งมีผลมาจากการสูบเสียฟันหรือเป็นโรคฟันผุและโรคเหงือกที่รุนแรงและไม่ได้รับการรักษา จนไม่สามารถบดเคี้ยวอาหารได้ดี เป็นสาเหตุทำให้กระเพาะและลำไส้ต้องทำงานหนักในการย่อยอาหาร

3.     ลดภาระต่างๆ เช่น เวลา ค่าใช้จ่ายด้านการรักษา

4.      ลดความเจ็บปวดทรมานจากสาเหตุของโรคฟันผุ และโรคเหงือก

5.      ทำให้สุขภาพจิตดี มีรอยยิ้มสดใส พูดจาด้วยน้ำเสียงที่ชัดเจน

6.      มีฟันใช้งานได้ตลอดชีวิต

สุขบัญญัติแห่งชาติข้อที่ 3  ล้างมือให้สะอาดก่อนกินอาหารและหลังการขับถ่าย

ทำไมต้องปฏิบัติ

                   มือเป็นอวัยวะที่ใช้ทำกิจกรรมต่างๆ มากมาย จึงเป็นอวัยวะที่สัมผัสกับร่างกายของตนเอง ร่างกายของผู้อื่น และสิ่งแวดล้อมโดยทั่วไป ซึ่งมีทั้งสิ่งสะอาด และสิ่งสกปรก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเด็กเล็กมักใช้มือหยิบอาหารเข้าปากโดยตรง หรือชอบดูดนิ้วมือ

                   มือที่สกปรกจะเป็นแหล่งแพร่เชื้อโรคระบบทางเดินอาหาร (เช่น อหิวาตกโรค ไทฟอยด์ บิด เป็นต้น) ไข่พยาธิ (เช่น พยาธิตัวตืด พยาธิแส้ม้า เป็นต้น) และสิ่งปกปรกโดยรอบ เช่น ขยะมูลฝอย อาหารดิบ มูกเมือก น้ำลายของผู้ป่วยโรคติดต่อ (วัณโรค ไข้หวัด)บริเวณที่มีเชื้อโรคและสิ่งสกปรกติดอยู่เป็นประจำ ได้แก่ บริเวณปลายนิ้วมือ นิ้วโป้ง ตามซอกนิ้วมือ และบริเวณหลังมือ ซึ่งคนเรามักจะล้างมือไม่ทั่วถึง

                   ดังนั้น เพื่อป้องกันตนเองจากโรคต่างๆ ข้างต้น วิธีการที่ง่าย สะดวกและประหยัดที่สุด คือ การล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่ ล้างให้ถูกต้องทั่วถึงทุกจุดของมือ

ข้อปฏิบัติ

1.     ดูแลรักษามือให้สะอาดและมีสุขภาพดี

2.     ล้างมือด้วยวิธีที่ถูกต้องด้วยสบู่ทุกครั้ง ก่อนเตรียมและปรุงอาหาร

3.     ล้างมือด้วยวิธีที่ถูกต้องด้วยสบู่ทุกครั้ง ก่อนกินอาหาร

4.      ล้างมือด้วยวิธีที่ถูกต้องด้วยสบู่ทุกครั้ง หลังหยิบจับสิ่งสกปรก

5.      ล้างมือด้วยวิธีที่ถูกต้องด้วยสบู่ทุกครั้ง หลังการขับถ่าย

6.      ล้างมือด้วยวิธีที่ถูกต้องด้วยสบู่ทุกครั้ง ก่อนและหลังการสัมผัสผู้ป่วย

ประโยชน์ของการปฏิบัติ

                   สามารถป้องกันตนเอง ครอบครัว และชุมชนจากสารพิษและโรคระบบทางเดินอาหารได้อย่างมีประสิทธิภาพ

สุขบัญญัติแห่งชาติข้อที่ 4  กินอาหารสุก สะอาด ปราศจากสารอันตราย และหลีกเลี่ยงอาหาร

                                รสจัด  สีฉุดฉาด

ทำไมต้องปฏิบัติ

                   สภาพสังคมไทยในปัจจุบันเปลี่ยนเป็นสังคมเมืองมากขึ้น มีการเร่งรีบในการดำเนินชีวิตความเป็นอยู่ประจำวัน ทำให้พฤติกรรมการกินเปลี่ยนแปลงไป มีการเลือกใช้บริการอาหารปรุงสำเร็จ อาหารพร้อมบริโภค (อาหารถุงพลาสติก) มากิน หรือการซื้ออาหารพร้อมปรุงที่มีการจัดเตรียมส่วนประกอบมาปรุงในครัวเรือน หากอาหารที่ซื้อมามีการปนเปื้อนไม่สะอาด ไม่ได้สัดส่วน ไม่เพียงพอตามความต้องการของร่างกายในแต่ละช่วงอายุ ก็จะทำให้ประชาชนผู้บริโภคเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยและเสียชีวิตจากโรคระบบทางเดินหายใจ (เช่น โรคอุจจาระร่วง โรคอาหารเป็นพิษ โรคบิค โรคไทฟอยด์ โรคพยาธิ โรคมะเร็งตับ เป็นต้น) และโรคทางโภชนาการ (เช่น โรคขาดสารอาหาร โรคอ้วน โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิต เป็นต้น)

                   ดังนั้น เพื่อให้ประชาชนผู้บริโภคทุกคนในครอบครัว มีสุขภาพที่ดีสมบูรณ์แข็งแรง จึงควรกินอาหารให้ถูกต้อง คือ ให้ครบถ้วน เพียงพอ หลากหลายในสัดส่วนที่เหมาะสมและเป็นอาหารที่สะอาด ปลอดภัย ปราศจากการปนเปื้อนของเชื้อดรคและสารพิษที่เป็นอันตราย

ข้อปฏิบัติ

1.     เลือกซื้ออาหารที่สะอาดปลอดภัย

2.     ปรุงและกินอาหารให้ถูกสุขลักษณะและสุกเสมอ

3.     กินอาหารครบ 5 หมู่ แต่ละหมู่ให้หลากหลายในสัดส่วนที่เหมาะสม

4.      ดื่มนมให้เหมาะสมกับวัย

5.      ดื่มน้ำสะอาดอย่างน้อยวันละ 8 แก้ว

ประโยชน์ของการปฏิบัติ

1.   ตนเองและครอบครัวได้กินอาหารที่มีคุณค่าครบถ้วน เพียงพอ หลาก
หลาย ในสัดส่วนที่เหมาะสม และเป็นอาหารที่สะอาด ปลอดภัยปราศจากการ
ปนเปื้อนของเชื้อโรคและสารพิษที่เป็นอันตราย

2.      สุขภาพแข็งแรง ไม่เจ็บป่วยด้วยโรคระบบทางเดินอาหาร และโรคทางโภชนาการ

  

สุขบัญญัติแห่งชาติข้อที่ 5  งดบุหรี่ สุรา สารเสพติด การพนัน และการสำส่อนทางเพศ

ทำไมต้องปฏิบัติ

                   บุหรี่ “ติดง่าย เลิกยาก” การสูบบุหรี่ส่งผลกระทบต่อตัวเองและผู้ไม่สูบบุหรี่ที่อยู่ใกล้ชิด เป็นสาเหตุของการตายก่อนวัยอันควร ก่อให้เกิดโรคต่างๆ เช่น โรคถุงลมโป่งพอง โรคมะเร็ง เส้นเลือดเลี้ยงสมองและหัวใจตีบ โรคหัวใจขาดเลือด เป็นต้น การสูบบุหรี่ทำให้เกิดความสูญเสียทั้งชีวิตและทรัพย์สินเป็นจำนวนมาก ทั้งต่อตนเองและครอบครัว รวมถึงการทำให้อากาศมีมลพิษอีกด้วย องค์การอนามัยโลกคาดการณ์ว่าบุหรี่เป็นสาเหตุของการเสียงชีวิตประมาณ ๔ ล้านคนต่อปี ซึ่งเท่ากับร้อยละ ๖ ของการเสียชีวิตทั้งหมดในอีก ๓๐ ปีข้างหน้า การเสียชีวิตจากการสูบบุหรี่จะเพิ่มขึ้นเป็น ๑๐ ล้านคนต่อปี สำหรับประเทศไทยแต่ละปี มีผู้เสียชีวิตจากโรคที่เกิดจากการสูบบุหรี่ประมาณ ๔๒,๐๐๐ คน

ข้อปฏิบัติ

1.     ไม่สูบบุหรี่ (กรณีคนที่ไม่เคยสูบบุหรี่)

2.     เลิกสูบบุหรี่ (กรณีคนที่เคยสูบบุหรี่/กำลังสูบบุหรี่)

การป้องกันตนเอง

1    ศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับโทษพิษภัยของบุหรี่ ประโยชน์ของการไม่สูบบุหรี่

2  รู้จักตัดสินใจแก้ปัญหาด้วยเหตุผล หากไม่สามารถแก้ไขได้ด้วยตนเอง ควรปรึกษาพ่อแม่ ครู หรือญาติผู้ใหญ่ที่ไว้ใจ

3    ไม่ทดลองสูบบุหรี่ และกล้าที่จะปฏิเสธเมื่อมีผู้อื่นชักชวน

4    ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์

การป้องกันในครอบครัว

1  สร้างความสัมพันธ์ในครอบครัว โดยให้ความรัก ความเข้าใจ ความใกล้ชิด ระหว่างพ่อแม่ลูก และให้คำปรึกษาแนะนำเมื่อลูกมีปัญหา

2    พ่อแม่ต้องประพฤติตนเป็นแบบอย่างที่ดี เช่น ไม่สูบบุหรี่ ไม่เสพสารเสพติด

  

การป้องกันในโรงเรียน

1    ครู อาจารย์ ต้องประพฤติตนเป็นแบบอย่างที่ดี เป็นที่ปรึกษาแนะนำในการปฏิบัติตัวในทางที่ถูกต้อง เหมาะสม

2  ครู อาจารย์ต้องคอยสอดส่องพฤติกรรมของนักเรียน รวมทั้งประสานงนกับผู้ปกครองเพื่อป้องกันไม่ให้มีการแพร่ระบาดของบุหรี่ในโรงเรียน

3    ครู อาจารย์ต้องศึกษาหาความรู้เรื่อง บุหรี่และสารเสพติด และวิธีการแก้ไขปัญหาอย่างถูกวิธี

การป้องกันในชุมชน

1    ทุกคนในชุมชนต้องมีส่วนร่วม ที่จะทำให้ชุมชนอยู่ร่วมกันโดยปราศบุหรี่และ   สารเสพติด

ประโยชน์ของการไม่สูบบุหรี่

1.     สุขภาพแข็งแรงทั้งร่างกาย และจิตใจ

2.     ไม่เสียชีวิตก่อนวันอันควร จากโรคที่สามารถป้องกันได้

3.     ไม่เพิ่มค่าใช้จ่ายของตนเองและครอบครัวโดยไม่จำเป็น

4.      สร้างอากาศสดใส ให้สังคมไทยปลอดภัยจากควันบุหรี่

5.      เศรษฐกิจ สังคม และประเทศชาติมั่นคง

สุขบัญญัติแห่งชาติข้อที่ 6  สร้างความสัมพันธ์ในครอบครัวให้อบอุ่น

ทำไมต้องปฏิบัติ

                   การสร้างสัมพันธภาพที่อบอุ่นให้เกิดขึ้นในครอบครัวเป็นสิ่งจำเป็น เพราะความอบอุ่นเป็นความต้องการพื้นฐานทางจิตใจที่มนุษย์ทุกคนต้องการในวัยเด็ก ความอบอุ่นจากครอบครัวทำให้เด็กรู้สึกว่า ได้รับการยอมรับรู้สึกตัวเองมีคุณค่า มีความมั่นคงในจิตใจ เป็นตัวของตัวเองและมีแรงจูงใจใฝ่หาความสำเร็จตามที่พ่อแม่คาดหวัง ในผู้ใหญ่ สัมพันธภาพที่อบอุ่นในครอบครัวทำให้เกิดความสุข เกิดกำลังใจที่จะต่อสู้เพื่อครอบครัว ในผู้สูงอายุ สัมพันธภาพที่อบอุ่นในครอบครัวทำให้ผู้สูงอายุสดชื่น มีขวัญและกำลังใจที่จะอยู่เป็นมิ่งขวัญสำหรับลูกหลานต่อไป สัมพันธภาพที่อบอุ่นในครอบครัว จึงเป็นสิ่งที่ทุกคนต้องช่วยกันเสริมสร้าง เพื่อให้เป็นที่พึ่งทางใจที่ดของคนทุกคนในครอบครัว

ข้อปฏิบัติ

1.  กระตุ้นเตือนให้คนในครอบครัวเห็นความสำคัญของสมาชิกครอบครัว แต่ละคนที่มีต่อครอบครัว และตระหนักถึงความสำคัญของการอยู่ร่วมกันในครอบครัวอย่างมีความสุข

2.     ครอบครัวต้องมีหลักเกณฑ์ในการอยู่ร่วมกัน หรือการปฏิบัติต่อกัน

3.  ครอบครัวต้องมีกาเตรียมวางแผนพัฒนาสัมพันธภาพของครอบครัวให้ปรับเปลี่ยนตามสภาพการณ์ที่อาจจะเปลี่ยนแปลงไป เพื่อคงความรัก ความอบอุ่นให้มีในครอบครัว

ประโยชน์ของการปฏิบัติ

1.  สมาชิกครอบครัวทุกคน จะมีความมั่นคงในจิตใจ มีความสุข มีกำลังใจที่จะทำสิ่งต่างๆ อย่างเต็มความสามารถ เช่น เด็กที่ได้รับความอบอุ่นจะเติบโตเป็นคนที่มีคุณภาพ สร้างความเจริญก้าวหน้าให้กับตัวเอง ครอบครัว และสังคม

2.     สถาบันครอบครัวมีความเข้มแข็ง ส่งผลให้สังคมเข้มแข็งและน่าอยู่

3.     ป้องกันการเกิดปัญหาสังคมต่างๆ เช่น การติดสารเสพติด การพนัน อาชญากรรม

สุขบัญญัติแห่งชาติข้อที่  7  ป้องกันอุบัติภัยด้วยการไม่ประมาท

ทำไมต้องปฏิบัติ

                   อุบัติเหตุ หมายถึง การบาดเจ็บหรือเสียชีวิต ที่เกิดจากเหตุอันเนื่องจากการจราจรทางบก ทางน้ำ หรือทางอากาศ การพลัดตก หกล้ม ถูกกระทบ โดยวัตถุเชิงกล ความร้อน ถูกทำร้าย อุบัติเหตุที่เกิดขึ้นในบ้าน หรือในที่สาธารณะ

                   การเกิดอุบัติเหตุ เป็นปัญหาสำคัญที่ก่อให้เกิดความสูญเสียทั้งทางสังคมและเศรษฐกิจของประเทศ ในแต่ละวันจะมีผู้ประสบอุบัติเหตุต้องบาดเจ็บหรือเสียชีวิต และมีจำนวนมากมายในแต่ละปี โดยเฉพาะอย่างยิ่งเป็นสาเหตุ อันดับหนึ่งของการบาดเจ็บ เสียชีวิต ของคนในวัยหนุ่มสาว ซึ่งเป็นทรัพยากรมนุษย์ที่สำคัญ สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากความประมาท และสิ่งแวดล้อมรอบตัวมีการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม หรือเครื่องมือเครื่องใช้มีสภาพไม่สมบูรณ์ และขาดการดูแลเอาใจใส่ในการกระทำของตนเอง จึงมีความเสี่ยงให้เกิดอุบัติภัยสูงขึ้น และเกิดได้ตลอดเวลา

ประโยชน์ของการปฏิบัติ

               1.  ลดการบาดเจ็บ พิการและเสียชีวิตของสมาชิกภายในครอบครัว

               2.  ลดความสูญเสียทางเศรษฐกิจและสังคม

สุขบัญญัติแห่งชาติข้อที่ 8  ออกกำลังกายสม่ำเสมอและตรวจสุขภาพประจำปี

ทำไมต้องปฏิบัติ

                   การออกกำลังกาย เป็นกิจกรรมที่เกิดจากการเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อมัดใหญ่ของร่างกายซ้ำๆ กัน นานพอที่จะทำให้อัตราการเต้นของหัวใจ ทำงานเพิ่มขึ้น ซึ่งถือว่าเป็นการบริหารปอด หัวใจ กล้ามเนื้อและข้อต่อให้แข็งแรงขึ้นทำให้มีสุขภาพดี ช่วยป้องกันการเกิดโรคเรื้อรัง และทำให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกันโรค

                   การไม่ออกกำลังกายหรือออกกำลังกายน้อย จะทำให้สุขภาพร่างกายเสื่อมโทรมลงตามสภาพอายุที่เพิ่มมากขึ้น และมีโอกาสเสี่ยงที่จะเกิดการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคเบาหวาน โรคมะเร็งลำไส้ และภาวะความดันโลหิตสูง ภาวะอ้วน หรือไขข้อเสื่อม

                   ดังนั้น ควรออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ จะทำให้ร่างกายแข็งแรง นอกจากนั้น การไปตรวจสุขภาพประจำปีอย่างสม่ำเสมอ ตามความเหมาะสมในแต่ละวัย จะสามารถป้องกันและรักษาโรคได้ทันท่วงที

ข้อปฏิบัติ

1.     เคลื่อนไหวออกแรงในชีวิตประจำวันสะสมอย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน

2.     ออกกำลังกายที่เป็นแบบแผน 3-5 วันต่อสัปดาห์

3.     ตรวจสุขภาพประจำปีตามความเหมาะสม และมีประสิทธิผลตามวัยอย่างน้อย
 ปีละ 1 ครั้ง

ประโยชน์ของการปฏิบัติ

                  การออกกำลังกายสม่ำเสมอเป็นประจำ ให้ประโยชน์ต่อร่างกายทั้งสิ้น ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับความบ่อย ความหนัก และความนาน โดยจะเกิดประโยชน์ต่อร่างกาย ดังนี้
                        -    สุขภาพร่างกาย แข็งแรง รู้สึกกระปรี้กระเปร่า